LET OP:  elke opvangorganisatie heeft zijn eigen regels dus bespreek met de organisatie welke regels wel en niet gehanteerd worden

THUIS

Wie krijg ik in huis als ik opvang kan bieden?

De groep mensen die opvang nodig heeft, is heel divers. Er wordt rekening gehouden met jouw voorkeur wanneer je iemand in huis wilt nemen. Het gaat om vrouwen, mannen en kinderen van verschillende nationaliteiten, achtergronden en religies. De taal die ze spreken wisselt.

Hoelang komt er iemand bij mij wonen?

Dat hangt uiteraard af van uw eigen keuze en de behoefte van de noodhulp. Over het algemeen wisselt dit van enkele dagen tot weken voor de korte termijn, en gaat het soms over meerdere maanden. Sommigen organisaties hanteren een opvangtermijn van maximaal 3 maanden.  Er worden altijd duidelijke afspraken gemaakt zodat u weet waar u aan toe bent.

Als u graag voor onbepaalde tijd opvang wilt bieden, dan er bijv. eerst een termijn afgesproken worden van bijvoorbeeld drie maanden. Deze kan steeds opnieuw verlengd worden als iedereen dit wil.

Is er een proeftijd om te wennen?

Vaak wordt er een proeftijd afgesproken aan het begin van de opvang. Meestal is deze gewenningsperiode enkele dagen of een week. .

Welke afspraken worden er gemaakt voor het dagelijks leven thuis?

Het is handig op een rijtje te zetten welke verwachtingen er zijn over en weer.

Pasklare antwoorden kunnen hier niet gegeven worden omdat dit voor iedereen weer anders is. Wel zetten wij een aantal punten om te bespreken op een rij. Dit betekent niet dat alles van tevoren geregeld kan worden; sommige zaken worden vaak in goed overleg geregeld in de loop van het verblijf.

Privacy

En hoe ruim mag diegene gebruik maken van het huis? Zit hij of zij ’s avonds bij u in de huiskamer, of liever op de eigen kamer? Wat zijn de regels omtrent bezoek?

Vakantie/weekend weg/ avondje uit

Blijft de gast bij u thuis achter, of heeft u dat liever niet? Krijgt hij/zij een sleutel van het huis?

Eten en drinken

Uw gast(en) heeft (hebben) mogelijk heel andere gebruiken en eetgewoonten dan u. Ook dat is een belangrijk gespreksonderwerp. Eet uw gast met u mee, of kookt hij of zij voor zichzelf, of kookt u om beurten voor elkaar? Vaak eet men ook buiten de deur bij een dagopvang o.i.d. Misschien mogen ze bepaalde dingen niet eten, of zijn ze gewend aan andere tijden. Wilt u of wil uw gast bidden voor het eten? Zijn er vastendagen?

Cultuurverschillen

In veel landen is het een kwestie van beleefdheid om niet rechtstreeks te zeggen wat je ergens van vindt. Zo kan het zijn dat iemand varkensvlees weigert omdat hij dat niet mag eten, maar dat niet uitspreekt. Het kan er ook toe leiden dat iemand niet uitspreekt dat hij het ergens mee oneens is of dat iets niet klopt dat u voor waar aanneemt. In veel landen wordt onze manier van communiceren als te ‘direct’ ervaren. 

In Nederland is samenwonen heel gewoon en is ook het homohuwelijk ingeburgerd. In veel andere landen niet. Ongehuwd samenwonen is in veel landen een schande, het homohuwelijk uit den boze. Als u uzelf op de hoogte stelt van de cultuurverschillen tussen u en uw gast(en), bent u daarop voorbereid.
Kinderen 

In andere landen en culturen heeft men soms een heel andere manier van kinderen opvoeden. Als u een gezin in huis neemt, is het dus goed u te realiseren dat er verschillen kunnen zijn tussen de manier waarop uw gasten hun kinderen opvoeden en de manier waarop u dat zelf zou doen.

Wie begeleidt mij bij de opvang?

In het algemeen zal iemand van de organisatie regelmatig contact met u opnemen om te vragen hoe het gaat, zeker in de eerste week.

Wie begeleidt de gast ?

Sociale, juridische en medische begeleiding van de gast wordt gedaan door plaatselijke, professionele organisaties zoals Vluchtelingenwerk Nederland.

Welke begeleiding wordt er van mij verwacht naast opvang?

Het is geheel aan het gastadres op welke manier men iemand verder wil begeleiden. Vaak worden afspraken gemaakt over bv. begeleiding bieden wanneer iemand naar de huisarts of dokter moet of een eerste keer naar school. Ook is het handig als je iemand wegwijs maakt op het gebied van boodschappen halen in de buurt.

Kan ik iemand bereiken in geval van nood?

Als het goed is, is er altijd iemand bereikbaar van de opvangorganisatie. Maak hierover een duidelijke afspraak wie dat is.

Is er materiële hulp beschikbaar?

Meestal wordt aan de gast een leefgeld betaald per week waarvan men eten/kleding etc. kan kopen. Soms zijn er fondsen voor medische kosten, studiekosten e.d. Informeer hier naar bij de opvangorganisatie.

Kan ik de opvang per direct beëindigen in geval van conflict?

Ja. Daarover moeten duidelijke afspraken worden gemaakt met alle betrokkenen.

Opvang wordt per direct beëindigd in geval van diefstal, geweld, seksisme en racisme.

PARTICULIERE OPVANG EN OVERHEID

Is hulp aan mensen zonder rechtmatig verblijf strafbaar?

Hulp zonder winstoogmerk aan mensen zonder verblijfsvergunning en die onrechtmatig in Nederland zijn is niet strafbaar. Alleen hulp aan mensen die ongewenst verklaard zijn of een zwaar inreisverbod hebben is wel strafbaar.

Hulp bij illegale grensoverschrijding is wel strafbaar.

Is onderdak geven aan een uitgeprocedeerde asielzoeker strafbaar?

Onderdak geven aan een persoon zonder rechtmatig verblijf is niet strafbaar, maar moet wel gemeld worden aan de korpschef volgens art. 4.40 Vb (= Vreemdelingenbesluit 2000) De boete die staat op overtreding is, bij recidive: €  250,- . Dit melden gebeurt in de praktijk nauwelijks en die boete worden zelden tot nooit opgelegd.

Kan ik problemen krijgen met mijn verhuurder?

Nieuwe bewoners van een huurwoning moeten meestal gemeld worden bij de verhuurder, de precieze regels daarvoor staan in het huurcontract. Logees hoeven natuurlijk niet gemeld te worden.

Kan ik problemen krijgen met mijn toeslagen?

Als er iemand in huis woont die niet rechtmatig in Nederland verblijft, heeft geen van de bewoners op dat adres recht op huur- en/of zorgtoeslag. Het recht op kinderbijslag blijft wel. 

Kan ik problemen krijgen met mijn bijstandsuitkering?

Een bijstandsontvanger kan gekort worden als degene die men onderdak verleent beschouwd wordt als medebewoner. Het maakt hierbij niet uit of de medebewoner rechtmatig of onrechtmatig in Nederland verblijft. Een ongedocumenteerde medebewoner wordt verondersteld zijn deel van het gezinsinkomen bij te dragen, zelfs al mag diegene niet werken.

Wanneer wordt ‘logeren’ ‘inwoning’?

Inwoning is als het centrum van het dagelijks leven vanuit deze woning plaatsvindt. Daarbij is bijvoorbeeld van belang waar iemand zijn persoonlijke spullen heeft opgeslagen, waar iemand het meeste slaapt, op welk adres iemand zijn post ontvangt. 

Hebben ongedocumenteerden recht op gezondheidszorg?

Ongedocumenteerden kunnen zich niet verzekeren, maar hebben wel recht op ‘medisch noodzakelijke zorg’. Wat ‘medisch noodzakelijke zorg’ is, wordt bepaald door de zorgverlener en kan alles zijn wat in het basispakket verzekerd wordt. De zorgverlener kan de kosten van ‘medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerbaren’  declareren bij het CAK, als de ongedocumenteerde het niet zelf kan betalen.

De ongedocumenteerde kan naar elke huisarts, maar kan alleen naar gecontracteerde apotheken en ziekenhuizen. Voor medicijnen geldt een eigen bijdrage van 5,- per receptregel.

De hele regeling is te vinden op www.hetcak.nl/zakelijk/regelingen/onverzekerbare–vreemdelingen. 

Hebben ongedocumenteerden recht op onderwijs?

Alle kinderen van 5 tot 18 jaar in Nederland hebben recht op onderwijs en dat geldt ook voor kinderen die niet rechtmatig in Nederland verblijven. Het kind kan dus gewoon aangemeld worden op een geschikte school. Als het kind geen BSN nummer heeft, kan de school bij DUO een onderwijsnummer aanvragen. DUO wisselt geen informatie uit met de vreemdelingendiensten. De opleiding die begonnen is als het kind 18 jaar wordt, mag worden afgemaakt. Dit betekent niet dat het kind in Nederland mag blijven slechts om de school af te maken.

Hebben ongedocumenteerden recht op daklozenopvang of een uitkering?

Nee, omdat ongedocumenteerden Nederland moeten verlaten hebben zij verder geen enkel recht op voorzieningen. De leefkosten van de ongedocumenteerde moeten dan ook door anderen opgebracht worden. Soms dragen kerken of lokale organisaties daaraan bij. Maar heel veel ongedocumenteerden overleven bij landgenoten die de kosten dragen.

Bronnen:

Stichting LOS  e.a. Factsheet Dublinclaimanten buiten de opvang nov. 2018

Website STIL Utrecht (bewerkt)